İSLAMIN ÖNGÖRDÜĞÜ İNSAN MODELİ
İSLÂM’IN ÖNGÖRDÜĞÜ İNSAN/ MÜSLÜMAN MODELİ
I. Konunun Plânı
A. Kur’an’da Öngörülen İnsan/Müslüman Modeli
1. Allah’a ortak/şirk koşmaz.
2. Anne ve babasına iyilik eder. Allah’a ortak koşmaya zorlamaları dışında anne-babasına itaat eder.
3. Allah’a gönülden saygı duyarak huşû ile namazını dosdoğru kılar, iyiliği emreder, kötülükten vazgeçirir ve bu uğurda başına gelenlere sabreder.
4. Yersiz bir gurura kapılarak insanlara üstünlük taslamaz ve yeryüzünde böbürlenerek yürümez
5. Davranışlarında dengeli ve ölçülü olur.
6. Boş ve anlamsız şeylerden yüz çevirir.
7. Sürekli arınma çabası içinde olup zekatını verir.
8. İffetini korur, mahrem yerlerini haramdan sakınır, zina yapmaz, içki içmez, uyuşturucu maddeleri kullanmaz, kumar oynamaz.
9. Emanete riayet eder, sözleşmelerine sadakat gösterir.
10. Allah’ın dokunulmaz ve haram kıldığı bir cana haksızca kıymaz.
11. Yetim malı yemez.
12. Ölçü ve tartıda adil davranır, haksızlık yapmaz.
13. Bilmediği şeyin peşine düşmez, bilmediği konuda fikir beyan etmez.
14. Kimseyle alay etmez, Müslüman kardeşlerinde kusur aramaz, onlara kötü lakap takmaz.
15. Zandan/spekülasyon yapmaktan sakınır, tecessüs edip insanların gizli hallerini araştırmaz.
16. Bir başkasının gıybetini yaparak arkasından çekiştirmez.
17. Doğru sözlüdür.
18. Yapmayacağı şeyi söylemez.
19. Bollukta da darlıkta da sadaka verir, öfkesine hakim olur, insanların kusurlarını bağışlar.
20. Hatalı tutum ve davranışlarında ya da günahlarında ısrar etmez, tekrarlamaz ve onlara yürekten tövbe-istiğfar eder.
21. Adildir, hakkı ve adaleti ayakta tutar. Kin beslemez, düşmanına bile adil davranır. Kendisinin ve yakınlarının aleyhinde bile olsa adaletle şahitlik eder.
22. Kötülüklere karşı en güzel bir tarzda mücadele eder; kötülükleri iyilikle savar; insanları güzel öğütle ve hikmetle Allah’ın yoluna davet eder
23. Yakınlarına, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, dilencilere ve özgürlüğünü kaybetmiş olanlara zekât ve sadakayı sevdiği mallardan verir; ama gereksiz yere de saçıp savurmaz.
24. Hayır işlerinde, iyilik ve takva üzere yardımlaşır, düşmanlık üzere yarış ve dayanışma içinde olmazlar.
25. İşlerini istişare üzere yaparlar
26. Harcadıklarında ne israf ederler, ne de cimrilik ederler. Harcamaları bu ikisi arasında dengeli olur.
27. Allah’ın ayetlerine karşı kör ve sağır davranmazlar.
28. Yala yere şahitlik etmezler, boş söz ile karşılaştıkları zaman oradan vakar ile geçip giderler. [1]
B. Hadislerde Öngörülen İnsan ve Müslüman Modeli
1. İyi niyetlidir; inancında, düşüncesinde, söz, iş, icraat ve ibadetlerinde samimidir.
2. İnandığı dinin temel prensiplerine kayıtsız ve şartsız teslim olmuştur.
3. Kuran’a ve onun hayata tatbik edilmiş şekli olan sünnete bağlıdır.
4. Her türlü hurafe ve batıl inanışlardan uzaktır.
5. İbadetlerinde ve hayır-hasenatında devamlıdır.
6.Günah ve hatalarında ısrarcı değildir. Günah işlediğini ya da hata yaptığını anladığında derhal yaptıklarından tövbe eder.
7.Güzel ahlâk sahibidir.
8. Elinden ve dilinden kimseye zarar gelmez. Her yönüyle güven ve emniyet insanıdır.
9. Hayır sahibi ve hizmet ehli bir insandır. “İnsanların en hayırlısı insanlara faydalı olandır” hadisini kendisine düstur edinmiştir.
10. Duyarlıdır; başkalarının acı ve ıstıraplarına karşı duyarsız kalmaz.
11. Kardeşlik hukukuna riayet ederek bütün Müslümanları kardeş bilir.
12. Uyanıktır.
13. Dost ve arkadaş seçimine dikkat eder.
14. Malayani ile boş vakit geçirmez.
15. Yaptığı her işi sağlam yapar.
16. Müslüman olarak yaşayıp Müslüman olarak ölmek en büyük arzusudur.
