FİDYE, KAZA VE KEFFARET
FİDYE
Oruç tutmaya gücü yetmeyen yaşlı ve düşkün kimseler ile iyileşme ümidi olmayan hastalar, Ramazan ayının her günü için birer fidye verirler. Fidyenin tutarı aynen fitre kadardır. Bu fidyeler Ramazanın başlangıcında verilebileceği gibi, Ramazanın içinde veya sonunda da verilebilir.
İsterse fidyenin hepsini bir fakire topluca verir, isterse de ayrı ayrı fakirlere de verebilir. Bu durumda olan kimseler fidye vermeye güçleri yetmiyorsa Allah’dan bağışlanmalarını dilerler.
Oruç tutmaya gücü yetmeyen yaşlılar ile iyileşme ümidi olmayan hastalar eğer ileride tutabilecek duruma gelirlerse tutamadıkları oruçları kaza etmeleri gerekir. Önceden verdikleri fidyenin hükmü kalmaz, bunlar nafile (müstehab) bağış sayılır.
KAZA VE KEFFARET
Kaza: Bozulan orucun yerine gününe gün oruç tutmaktır.
Keffaret: Bozulan bir gün orucun yerine iki kameri ay veya altmış gün peşpeşe oruç tutmak demektir. Ayrıca bozulan orucun da kaza edilmesi gerekir. Keffaret sadece, Ramazan ayında tutulan orucun mazaretsiz olarak bile bile bozulmasının cezasıdır. Diğer oruçların bozulması halinde yalnızca kaza, yani güne gün tutmak yeterlidir.
Ramazan orucu başka aylarda kaza edilirken bilerek bozulsa yine kaza lazım gelir, kefaret icabetmez.
Keffaret orucu peşpeşe ara verilmeden tutulacağı için, Ramazan ayına ve oruç tutulması haram olan günlere rastlamaması gerekir.
Keffaret orucuna kameri aylardan birinin ilk gününde başlanırsa, iki kameri ay ara vermeden oruç tutulur. Bu aylardan ikisi de yirmidokuzar gün olsa bile iki tam ay oruç tutulduğu içinkeffaret tamamlanmış olur.
Ayın ilk günü değil de diğer günlerde başlanırsa, hiç ara vermeden 60 gün oruç tutularak kefaret tamamlanır.
Herhangi bir sebeple kefaret orucuna ara verilir ve ya eksik tutulursa, yeniden başlayıp 60 günü eksiksiz tamamlamak gerekir.
Kadınlar kefaret orucunu tutarken araya giren ayhali (hayız) günlerini tutmazlar, ayhali yani adet halleri bitince ara vermeden temiz günlerinde oruca devam ederek 60 güne tamamlarlar. Kadın, âdet hali bittiği halde temiz olan günlerinde oruç tutmayarak kefaret orucuna ara verirse, kefarete yeniden başlaması gerekir.
Aynı Ramazanda ya da değişik Ramazan aylarında birkaç defa kefareti gerektirecek şekilde orucunu bozan kimseye bunların hepsi için bir kefaret orucu yeterlidir. Ancak kefareti yerine getirdikten sonrayine kasten orucunu bozarsa bundan dolayı da ayrıca kefaret icap ed er.
Yaşlı veya hasta olup kefaret orucu tutmaya gücü yetmeyen kimse, kefaret olarak altmış fakiri sabah ve akşam yedirip doyurur veya yemek parasını fakirin eline verir. Her günlük yiyecek bir fitre miktarıdır. Fitre miktarı olan bu parayı ayrı ayrı altmış fakire verebileceği gibi, hergün bir fitre miktarı olmak üzere altmış günde bir fakire de verebilir.
Altmış günlük yiyeceği veya fitre miktarı olan değerini bir günde bir fakire verirse sadece bir günlük yerine geçer.
